U italijanskom gradu Goriziji, koji se nalazi na granici sa Slovenijom, 29. marta uveče, na prozorima jedne zgrade u ulici Corso Giuseppe Verdi osvanule su zastave bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ). Ovaj incident je izazvao brojne reakcije, a italijanski portal „Il Piccolo“ izveštava da su autori ovog čina za sada nepoznati, ali se već smatra provokacijom. Predstavnik opštinske uprave izjavio je da će provokatori biti identifikovani i nazvao ovaj gest podrške jednom od tri totalitarizama.
Motivi za postavljanje zastava SFRJ ostaju nejasni, ali je poznato da se jugoslovenska zastava u Italiji povremeno koristi kao simbol otpora prema jačanju fašizma i revizionizmu istorije. U severnim delovima Italije, posebno među antifašistima i levičarima, postoji snažno poštovanje prema Narodnooslobodilačkoj borbi Jugoslavije. Ovaj sentiment je posebno izražen u kontekstu posleratnih teritorijalnih sporova koji su ostavili dubok trag u ovom regionu.
U februaru 2023. godine, tokom studentskih protesta u Firenci, demonstranti su nosili zastave SFRJ kao odgovor na napade neofašista na srednjoškolce. Ovaj prizor je izazvao veliku pažnju na Balkanu, ukazujući na to da simboli iz prošlosti i dalje imaju značaj u savremenim političkim i društvenim kontekstima.
Gorizija i Nova Gorica nekada su bile deo istog urbanog prostora, ali su podeljene nakon Drugog svetskog rata. Tokom rata, slovenački partizani su oslobodili Goriziju, koja je kasnije vraćena Italiji nakon sporazuma sa Saveznicima. Pariški mirovni ugovor iz 1947. godine odredio je da istorijski centar Gorizije ostane u Italiji, dok je Jugoslavija dobila okolna naselja, na kojima je kasnije izgrađena Nova Gorica. Ova podela je ostavila dubok trag u svesti lokalnog stanovništva i oblikovala odnose između dve države.
Od ulaska Slovenije i Italije u Šengensku zonu 2007. godine, granica između Gorizije i Nove Gorice praktično je nestala, što je omogućilo intenzivniju kulturnu i ekonomsku saradnju. Međutim, istorijski osetljive teme, poput simbola bivše Jugoslavije, i dalje mogu izazvati kontroverze. Ove teme postaju posebno relevantne u trenutku kada je italijanska politička scena duboko polarizovana. Vlada premijerke Đorđe Meloni, poznata po desničarskim stavovima, često se optužuje za istorijski revizionizam, što dodatno podstrekava levičarske grupe na simbolične akcije otpora.
Među italijanskim fudbalskim navijačima, posebno onima iz levičarski orijentisanih klubova poput Livorna, Bolonje i određenih frakcija Rome, jugoslovenska zastava se koristi kao simbol antifašizma i internacionalizma. Ovi simboli, iako istorijski obeleženi, danas služe kao način izražavanja protesta protiv savremenih političkih kretanja.
Postavljanje jugoslovenskih zastava u Goriziji može se posmatrati kao deo šireg trenda u kojem se istorijski simboli koriste za izražavanje političkih stavova. Ova situacija ukazuje na to da se prošlost ne može lako zaboraviti, a simboli bivših režima i dalje imaju snagu da izazovu emocije i reakcije među građanima.
U svetlu ovih događaja, važno je razmotriti kako se istorijski simboli koriste u savremenom društvu i kako oni oblikuju identitete i političke stavove. Gorizija, sa svojom bogatom i složenom istorijom, ostaje mesto gde se prošlost i sadašnjost susreću, a simboli iz različitih epoha nastavljaju da igraju značajnu ulogu u oblikovanju lokalne i regionalne politike.
Kako se situacija razvija, ostaje da se vidi kako će vlasti reagovati na ovaj incident, ali je jasno da će postavljanje zastava SFRJ u Goriziji nastaviti da izaziva debate i kontroverze. U vremenu kada se boreći za svoje stavove, mnoge grupe koriste simbole iz prošlosti, važno je razumeti kako ti simboli utiču na društvene dinamike i političke razgovore u savremenom svetu.
