Papa Franjo je započeo novu inicijativu koja bi mogla promeniti način na koji hrišćani obeležavaju Vaskrs. Njegova izjava da je Rimokatolička crkva spremna za zajednički datum proslave Vaskrsa sa pravoslavnim i protestantskim crkvama otvara vrata za dijalog koji bi mogao da okonča vekovne razlike u tradiciji. U istom tonu, katolički lideri naglašavaju da su jedinstvo i zajednički koreni vere ključni motivi za ovu inicijativu.
Razlike između pravoslavnih i rimokatoličkih crkava potiču iz 16. veka kada je uveden gregorijanski kalendar, ostavljajući odstupanje od 13 dana u datumu proslave Vaskrsa. Don Janez Mirtek, župnik iz Podgorice, ističe da se na ovom pitanju radi više od 60 godina i da su preduzeti značajni koraci ka usaglašavanju. On naglašava da bi postizanje zajedničkog datuma zahtevalo dogovor među poglavarima svih hrišćanskih zajednica.
S druge strane, protojerej Jovan Plamenac ukazuje na dublje teološke razlike koje su prisutne između zapadne i istočne crkve. On podseća da sukobi između ovih crkava datiraju iz ranih vekova hrišćanstva, naglašavajući da bi zajednička proslava Vaskrsa značila odricanje od istorijskih dogmi. Prema njegovim rečima, iako se može proslaviti Vaskrs na isti dan, zajednička proslava bi narušila pravoslavnu veru.
Istoričar Petar Lekić dodaje da su pokušaji pomirenja između dve crkve zabeleženi još od XI veka, ali da do ponovnog jedinstva nikada nije došlo. On podseća na dva neuspešna pokušaja unije – Lionsku i Firentinsku, koji su se dogodili u 13. i 15. veku. Lekić ističe da, iako se vodi dijalog na nivou ekumenizma, konačnu reč o pomirenju treba da daju vernici obe crkve.
Dogmatske razlike između dve crkve su velike. Protojerej Jovan objašnjava da se razlikuju u pitanjima kao što su služenje na beskvasnom hlebu, učenja o čistilištu, bezgrešnom začeću Bogorodice i celibatu. Ove razlike otežavaju mogućnost jedinstvenog obeležavanja Vaskrsa, uprkos trenutnim pokušajima da se razlike prevaziđu.
Ove godine, zanimljivo je da se Vaskrs obeležava na isti dan prema oba kalendara. Ova situacija nije neobična, ali predstavlja jedinstvenu priliku za zajedničko slavlje. Osim toga, 2024. godina obeležava 1700 godina od Prvog nikejskog sabora, događaja koji je bio ključan za uspostavljanje temelja hrišćanske vere i određivanje datuma proslave Vaskrsa.
Papa Franjo i njegovi saradnici nastavljaju da pozivaju na dijalog između različitih hrišćanskih zajednica, nadajući se da će doći do većeg jedinstva i razumevanja među vernicima. U ovom kontekstu, zajednička proslava Vaskrsa može se posmatrati kao simbol nade za budućnost hrišćanstva.
U međuvremenu, pravoslavne crkve ostaju oprezne u vezi s ovim predlozima, svesne da bilo kakvo približavanje mora poštovati njihovu tradiciju i teologiju. Kako se razgovori nastavljaju, svet hrišćanstva s nestrpljenjem očekuje dalji razvoj događaja i mogućnost da se istorijske podele prevaziđu u ime jedinstva i zajedničke vere.
S obzirom na to da su razlike među crkvama duboko ukorenjene, put do zajedničkog datuma proslave Vaskrsa biće izazovan, ali ne i nemoguć. Hrišćani širom sveta nadaju se da će dijalog i razumevanje prevladati, te da će se Vaskrs jednog dana slaviti kao jedinstven događaj za sve hrišćane.
