Astronomi su napravili značajno otkriće u proučavanju svemira, detektujući kiseonik u drevnoj galaksiji „JADES-GS-z14-0“, koja je nastala samo 300 miliona godina nakon Velikog praska. Ovo otkriće, ostvareno korišćenjem svemirskog teleskopa „Džejms Veb“ (JWST), preispituje dosadašnje teorije o brzini formiranja zvezda i galaksija u ranoj fazi svemira, kako je objavljeno na naučnom portalu „Live Science“.
Galaksija „JADES-GS-z14-0“ prvi put je primećena 2024. godine i pokazuje prisustvo kiseonika u vreme kada je svemir bio star tek dva odsto svoje sadašnje starosti. Ovo prisustvo kiseonika je značajno jer se teški elementi poput njega formiraju u jezgrima zvezda, što sugeriše da su se prve zvezde rađale i umirale mnogo brže nego što je ranije smatrano.
Astronom Stefano Karnijani sa Univerziteta u Pizi, koji je bio deo istraživačkog tima, izrazio je svoje iznenađenje ovim rezultatima, ističući da otkriće otvara novi pogled na rane faze evolucije galaksija. „Zapanjili su me ovi neočekivani rezultati jer nam otvaraju novi pogled na prve faze evolucije galaksija“, rekao je Karnijani.
Pored teleskopa „Džejms Veb“, istraživači su koristili i teleskop ALMA u Čileu kako bi dodatno analizirali ovu udaljenu galaksiju. Rezultati su pokazali da „JADES-GS-z14-0“ sadrži čak deset puta više kiseonika nego što se prethodno očekivalo. Ova otkrića postavljaju nova pitanja o mehanizmima koji su omogućili ranim galaksijama da proizvode teške elemente u tako kratkom vremenskom periodu.
Naučnici spekulišu da bi iznenađujuće brzo obogaćivanje svemira teškim elementima moglo biti povezano sa pojavom masivnih crnih rupa, uticajem umirućih zvezda ili misterioznom tamnom energijom. Uloga tamne energije u evoluciji svemira je još uvek predmet istraživanja i nije u potpunosti razjašnjena.
Otkriveni kiseonik u galaksiji „JADES-GS-z14-0“ može biti ključ za razumevanje ranih faza svemira i načina na koji su se formirali galaksije. Osim što pomaže u razumevanju same evolucije galaksija, ovo otkriće može pružiti i uvid u to kako su se teški elementi rasprostranili po svemiru, što ima dalekosežne posledice za naše razumevanje kosmologije.
U prethodnim istraživanjima, naučnici su smatrali da su se teški elementi u svemiru formirali sporije, kroz dugotrajne procese. Međutim, otkriće kiseonika u „JADES-GS-z14-0“ sugeriše da su prve zvezde umirale brže, obogaćujući svemir teškim elementima u mnogo kraćem vremenskom okviru. Ova nova saznanja mogu promeniti naše razumevanje o tome kada i kako su se formirali neki od osnovnih građevinskih blokova svemira.
Istraživači se nadaju da će dalja proučavanja i nova otkrića nastaviti da rasvetljavaju misterije ranih faza svemira i da će nam pomoći da bolje razumemo dinamiku formiranja galaksija, kao i evoluciju svemira u celini. Ova saznanja će takođe imati značajnu ulogu u razvoju teorija o formiranju zvezda i galaksija, što je ključno za naše razumevanje kosmosa.
U zaključku, otkriće kiseonika u galaksiji „JADES-GS-z14-0“ predstavlja prelomnu tačku u astronomiji, pružajući nove uvide u rane faze svemira i način na koji su se teški elementi formirali i rasprostranili. Ovo otkriće će zasigurno inspirisati nova istraživanja i produbiti naše razumevanje univerzuma.
