Sredinom maja 1866. godine, knjaz Crne Gore, Nikola Petrović Njegoš, zahvalio je knezu Mihailu Obrenoviću na pomoći koju je Srbija pružila u obliku pet hiljada pušaka za predstojeći rat protiv Osmanlijskog carstva. Ova saradnja je bila deo šireg dogovora o zajedničkoj borbi za oslobođenje srpskih zemalja od turske vlasti. Knjaz Nikola se obavezao da će se, u slučaju ujedinjenja, odrekne prestola u korist kneza Mihaila.
U isto vreme, Dučić, lični sekretar knjaza Nikole, posetio je Beograd kako bi ponudio kumstvo knezu Mihailu za njegovu drugu ćerku. Pored kumstva, dogovoreno je i da se pripremi nacrt ugovora o saradnji između Srbije i Crne Gore, koji bi omogućio zajedničku akciju protiv Osmanlija. Tokom pregovora, raspravljalo se o pitanju ko će vladati novom srpskom državom, a crnogorske vlasti su predložile da, ukoliko knez Mihailo ne ostavi naslednika, njegov naslednik bude knjaz Nikola.
Septembra iste godine, sklopljen je tajni ugovor koji je postavio temelje za saradnju između dve kneževine. U dokumentu se isticala želja za oslobođenjem srpskog naroda iz turskog ropstva i njihovim ujedinjenjem u jedinstvenu državu. Knjaz Nikola se obavezao da će, u slučaju uspeha, pridružiti Crnu Goru novoj velikoj Srbiji, priznajući kneza Mihaila za vladara.
Ovaj sporazum je bio značajan jer je reflektovao težnje oba kneza da izgrade jedinstvo srpskog naroda i da se bore protiv zajedničkog neprijatelja. Crna Gora je, međutim, imala svoje unutrašnje političke izazove, a raspoloženje knjaza Nikole prema ujedinjenju sa Srbijom se menjalo tokom vremena, posebno usled rivalstva između dinastija Obrenović i Karađorđević.
Do 1920. godine, ideja o jedinstvenom srpskom narodu bila je duboko ukorenjena, a naziv „Srbija“ počeo je da se koristi u srpskim izvorima. Ipak, tokom 19. veka, crnogorske vlasti su deo današnje Crne Gore nazivale „Stara Srbija“. Kako su se političke okolnosti menjale, tako su se menjale i percepcije identiteta Crne Gore i Srbije. Crna Gora je doživela brojne ratove i teritorijalne promene, dok je Srbija razvijala svoju identitet kao parlamentarna demokratija nakon 1903. godine.
Rivalstvo između Crne Gore i Srbije postalo je izraženije, a knez Nikola se suočavao sa sve većim pritiscima da se poveže s Obrenovićima, ali i sa Karađorđevićima. Ovi politički odnosi nisu bili jednostavni, a knez Nikola je često bio u dilemi između očuvanja crnogorske nezavisnosti i potreba za podrškom Srbije.
U to vreme, mnogi mladići iz Crne Gore školovali su se u Srbiji sa ciljem da donesu demokratiju u svoju domovinu. Ovaj trojni odnos je oblikovao crnogorsku politiku i percepciju srpstva u Crnoj Gori. Tokom narednih decenija, srpstvo je u Crnoj Gori često tretirano kao izdaja, a naklonost Srbiji postala je dominantna.
Uprkos svim preprekama i izazovima, ideja o jedinstvenju srpskog naroda ostala je prisutna. Knjaz Nikola je, s jedne strane, bio svestan potrebe za saradnjom, dok je s druge strane, nastojao da očuva nezavisnost svoje kneževine. Ova kompleksna dinamika između Crne Gore i Srbije oblikovala je istoriju regiona i ostavila trajan uticaj na identitet oba naroda.
Ova priča o saradnji, rivalstvu, i političkim intrigama između Crne Gore i Srbije, svedoči o složenosti odnosa u regionu Balkana, koji su kroz istoriju oblikovani borbama, savezima i težnjama za nacionalnim ujedinjenjem.
