U Srbiji se suočavamo s ozbiljnim problemom masovnog uginuća pčela, pri čemu je broj pčelinjih društava prepolovljen. Dok su ranije slučajeve pomora pčela uzrokovali nemarni poljoprivrednici koji su koristili toksične supstance, sada se čini da su uzroci više prirodni.
Prema rečima Rodoljuba Živadinovića, predsednika Saveza pčelarskih organizacija Srbije, glavni uzrok ovog uginuća su suše iz prošle godine koje su dovele do nedostatka polena. Ova situacija je rezultirala slabijom ishranom pčela tokom ključnog perioda odgajanja „zimskih“ pčela. U pojedinim opštinama, čak 90% pčelinjih društava je stradalo, a svako društvo se sastoji od 20.000 do 50.000 pčela, uz nekoliko hiljada trutova.
Živadinović dalje naglašava da je situacija varirala među pčelarima; neki su izgubili gotovo sve košnice, dok su drugi imali manji gubitak. Na primer, jedan pčelar je od 365 košnica sačuvao samo nekoliko, dok je u Apatinu uginuće iznosilo oko 15%. Osnovni uzrok uginuća je, kako se pretpostavlja, nedostatak polena, jer su u dolinama reka, gde je bilo više vlage, cvetovi ipak dali određene količine polena.
Visoke temperature i nedostatak vlage dodatno su oslabili pčele, smanjujući njihov imunitet i čineći ih podložnijim virusnim bolestima. Prema rečima Živadinovića, postoji više od 20 vrsta virusa koji napadaju pčele, a svaka košnica sadrži barem dve ili tri vrste. Čak i pčelari koji su uspeli da suzbiju smrtonosnog parazita varou, suočili su se s gubicima u svojim košnicama, što ukazuje na to da je slaba ishrana zajednički faktor.
Slična situacija se beleži i u drugim zemljama. U Mađarskoj su beleženi slični problemi, dok je u Sjedinjenim Američkim Državama do sada stradalo 62% pčelinjih društava. Problem uginuća pčela u Americi traje od 2006. godine, a svake godine najmanje 30% društava nestaje, uprkos uloženim desetinama miliona dolara u istraživanja. Međutim, uzrok nije još uvek otkriven.
Živadinović objašnjava da letnje pčele žive samo nekoliko nedelja, dok je odgajanje „zimskih“ pčela ključno za opstanak. U avgustu i septembru, kada se ove pčele odgajaju, važno je prebaciti ih u područja bogatija polenom ili ih dohranjivati zamenskim polenom kako bi se poboljšao njihov imunitet.
Ukoliko se situacija ne promeni, poljoprivreda u Srbiji će pretrpeti ozbiljne posledice, jer će smanjenje pčelinjih društava uticati na oprašivanje. Pčelari su već najavili da neće obnavljati svoja društva s obzirom na to da proizvodnja meda više nije isplativa zbog uvoza falsifikovanog meda po znatno nižim cenama.
Gubitak pčela ne utiče samo na pčelare i ljubitelje meda, već će imati posledice i na širu javnost. Prema procenama stručnjaka, proizvodnja jedne trećine hrane na planeti zavisi od oprašivanja koje obavljaju pčele.
S obzirom na sve oštećenje koje je već učinjeno, apeluje se na nadležne institucije i pčelare da preduzmu hitne mere kako bi se zaštitili pčelinji resursi i osigurao opstanak ovog važnog dela ekosistema. Samo zajedničkim naporima možemo prevazići ovaj izazov i očuvati pčele koje su od suštinskog značaja za našu hranu i životnu sredinu.
