Srpska pravoslavna crkva danas slavi Svetog Nikolu, zaštitnika putnika, moreplovaca i dece. Sveti Nikola je najčešća krsna slava kod Srba, a smatra se da polovina Srba slavi Svetog Nikolu kao krsnu slavu, dok druga polovina ide u goste. Više od 600 crkava posvećeno je ovom svevcu, a kod celog hrišćanskog sveta Sveti Nikola se poštuje kao veliki čudotvorac. Sveti Nikola je rođen 280. godine u gradu Patara u Maloj Aziji, a upokojio se 345. godine. Spomen na dan upokojenja Svetog Nikole slavi se 19. decembra po novom kalendaru ili 6. decembra po starom kalendaru. Takođe, 22. maja, odnosno 9. maja, slavi se letnji Sveti Nikola u znak zahvalnosti radi prenosa moštiju u Bari.
Sveti Nikola je poznat kao zaštitnik mnogih gradova i luka, posebno u Grčkoj i Italiji, gde se u grčkom folkloru opisuje kao „gospodar mora“. Praznik Svetog Nikole danas ima veliki komercijalni značaj, naročito u zemljama Zapadne Evrope, zbog tradicije darivanja koja je povezana sa ovim praznikom. Molitve Svetom Nikoli se često upućuju uoči i na sam dan praznika, a vernici se obraćaju sa tri molitve koje izražavaju molbu za zaštitu i blagoslov od Svetog Nikole.
Sveti Nikola je bio poznat po svojoj dobroti, pravdi, milosrđu i čudesnim delima tokom svog života. Pomagao je siromašnima, starima i nemoćnima, a njegova ličnost je bila izuzetna i duhovna. Upravo zbog svojih vrlina i čudotvornih dela, Sveti Nikola je od strane naroda proglašen za svetitelja još za života. Pravoslavni hram posvećen Svetom ocu Nikolaju u beogradskom naselju Zemun, Crkva Svetog oca Nikolaja, jedan je od najstarijih hramova u Beogradu i proglašen je za spomenik kulture 1948. godine.
Sveti Nikola je za Srbe posebno važan kao zaštitnik putnika, moreplovaca i dece. Praznik Svetog Nikole se tradicionalno obeležava postom, jer pada u vreme Božićnog posta. U prošlosti, na svim hrišćanskim brodovima nalazila se ikona Svetog Nikole, a praznik se posebno praznovao duž Jadranskog i Sredozemnog mora, gde je bio običaj da se na taj dan ne isplovljava.
Sveti Nikola se danas štuje kao zaštitnik i posrednik pred Bogom, a vernici se obraćaju njemu sa molitvama za zaštitu, blagoslov i pomoć u nevoljama. Praznik Svetog Nikole ima veliki značaj kako u duhovnom tako i u tradicionalnom i kulturnom smislu, te se obeležava širom pravoslavnog sveta sa velikim poštovanjem i ljubavlju prema ovom svetitelju.
