Jedan od najprevođenijih srpskih pisaca, Danilo Kiš, rođen je 22. februara 1935. godine, pre 90 godina. Srpska akademija nauka i umetnosti primila je Kiša za dopisnog člana 1988. godine, dok je u to vreme živeo u Francuskoj, gde je radio kao lektor za srpskohrvatski jezik.
Kiš je rođen u Subotici, na severu Bačke, tada u okviru Dunavske banovine Kraljevine Jugoslavije. Njegova porodica se u to vreme nalazila u Subotici zbog očeve službe na železnici. Otac, Eduard Kon, bio je mađarski Jevrejin koji je promenio prezime u Kiš kako bi bio manje uočljiv, dok je majka Milica poreklom iz Cetinja.
Tokom okupacije Kraljevine Jugoslavije aprila 1941. godine, porodica se prvo preselila u Novi Sad, gde su doživeli tragična iskustva tokom Novosadske racije, kada su mađarski okupatori sistematski ubijali lokalne Jevreje i ugledne Srbe. Nakon tog strašnog događaja, u januaru 1942. godine, porodica se preselila u Kerkabarabaš, u očev rodni kraj, gde su se nadali sigurnosti. Međutim, to je bilo kratkog daha, jer je Eduard odveden u Aušvic 1944. godine, nakon meseci zatočeništva.
Tragična sudbina njegovog oca ostavila je dubok trag na Kiša, koji je literarno obradio ovu temu kroz lik Eduarda Šama u svojim delima „Bašta, pepeo“, „Rani jadi“ i „Peščanik“. Nakon preseljenja na Cetinje, Danilo, njegova sestra i majka su se pokušavali skloniti od progonstva, a to je dodatno olakšano time što je Danilo kršten kao pravoslavni hrišćanin.
Danilo Kiš postao je prvi diplomac komparativne književnosti na beogradskom Filozofskom fakultetu 1958. godine, a već naredne godine objavio je svoj prvi tekst „Oproštaj s majkom“. Tokom studija, aktivno je prevodio i pisao, a njegovi tekstovi su najviše objavljivani u uglednom časopisu „Vidici“.
Godine 1962. objavio je romane „Psalam 44“ i „Mansarda“, a zatim su usledili „Bašta, pepeo“ 1965. godine, „Rani jadi“ 1970. i roman „Peščanik“ 1972. godine, za koji je dobio prestižnu Ninovu nagradu, koju će kasnije vratiti.
Prelomni trenutak u njegovoj karijeri dogodio se 1976. godine, kada je objavio knjigu „Grobnica za Borisa Davidoviča“. Ova zbirka pripovedaka, sa podnaslovom „Sedam poglavlja jedne zajedničke povesti“, oslikava nasleđe totalitarizma u srednjoj Evropi tokom 20. veka. Kiš je bio pod uticajem levičarskih studenata koji su bili zatvoreni za užase staljinizma, a njegov rad sistematski prikazuje realnost sovjetskih logora, postavljajući ih u sličan kontekst sa nacističkim.
Zbirka „Grobnica za Borisa Davidoviča“ doživela je veliki uspeh i prevedena je na više od dvadeset jezika, uz desetine izdanja u Jugoslaviji. Međutim, Kiš se suočio s optužbama za plagijat, koje su potekle od uticajnih književnika i profesora. On je na to odgovorio knjigom „Čas anatomije“, a čak je došlo i do sudskog procesa u kojem su njegovi klevetnici izgubili.
Unatoč ovim problemima, Kiš je nastavio svoju karijeru u Francuskoj, gde je radio kao lektor na univerzitetu u Lilu. Tokom svog života, bio je nagrađivan i cenjen, a poznato je da je živeo skromno, posvećen isključivo književnosti. Kiš je bio bez materijalnih potreba i živeo je skromno, a njegovo delo ostavlja neizbrisiv trag u srpskoj književnosti.
SANU ga je primila za dopisnog člana decembra 1988. godine, dok je bio neizlečivo bolestan. Umro je 15. oktobra 1989. godine u Parizu, u 54. godini života, ostavljajući za sobom bogato književno nasleđe koje i danas inspiriše čitatelje i pisce širom sveta.
