Docent na Fakultetu političkih nauka Stefan Surlić analizirao je za Euronews Srbija rezultate izbora u Nemačkoj, ističući značajnu ulogu koju je Alternativa za Nemačku (AfD) imala u ovom izbornom ciklusu. Prema njegovim rečima, AfD se etablirao kao ključni igrač, što se vidi kroz njihov stalni rast i preuzimanje tema kao što su migracije, koje su prepoznate i usvojene od strane drugih stranaka, uključujući hrišćanske demokrate.
„AfD je uspeo da nametne ključnu temu izbora, a čak i pobeda hrišćanskih demokrata zapravo je rezultat preuzimanja teme pooštravanja politike prema migracijama“, objašnjava Surlić. On dodaje da su hrišćanski demokrati na neki način prošli kroz proces ‘AFD-izacije’, nastojeći da prikažu što konzervativniji program i time privuku nezadovoljne birače koji su prethodno podržavali AfD.
Surlić ističe da je AfD, uprkos svim kontroverzama, zapravo postao legitimni partner u nekim političkim aranžmanima, što je bio veliki pomak u nemačkoj političkoj dinamici. „AfD je prešao crvenu liniju u nemačkom društvu, postajući prihvatljiv partner, barem u određenim kontekstima. Oni su sada neka vrsta tasa na vagi u eventualnoj koaliciji“, kaže on.
U pogledu formiranja nove vlade, Surlić predviđa komplikacije. Ako hrišćanske demokrate budu u mogućnosti da formiraju koaliciju sa jednim partnerom, vlada bi mogla biti stabilna. Međutim, ako budu morali da se oslanjaju na više koalicionih partnera, biće potrebni složeni dogovori i ustupci, što može izazvati političke turbulencije u narednim mesecima.
Govoreći o globalnom kontekstu, Surlić ukazuje na negativne trendove u nemačkoj spoljnoj politici. „Nemačka više nije izvor stabilnosti za Evropu, a njena uloga u okončanju rata u Ukrajini je postala marginalna“, dodaje on. Prema njegovim rečima, Nemačka više nije globalni igrač, kako je to bio slučaj u prethodnim godinama, a to se vidi i kroz smanjenje ulaganja u naoružanje.
Što se tiče Srbije, Surlić ističe da hrišćanski demokrati, na čelu sa Fridrihom Mercem, nisu toliko entuzijastični po pitanju proširenja Evropske unije. Merc je, kako kaže Surlić, rekao da je za proširenje, ali je naglasio da veruje više u koncept „sekundarnog članstva“ ili prstenova, što znači da bi integracija Balkana u EU mogla biti odložena ili prilagođena novim evropskim političkim okolnostima.
AfD je tokom izbora znatno povećao svoj uticaj, što se odražava u njihovoj sposobnosti da postave agendu koja se bavi pitanjima migracija i nacionalnog identiteta, na šta su se mnoge stranke morale prilagoditi. Ova promjena u političkoj dinamici nije samo značajna za nemačku politiku, već ima i šire implikacije za Evropu i region.
U kontekstu budućih koalicija, Surlić naglašava da će hrišćanski demokrati morati pažljivo da biraju svoje partnere kako bi izbegli dodatne konflikte i osigurali stabilnost vlade. Ukoliko se odluče za širu koaliciju, to bi moglo dovesti do složenih pregovora i potencijalnih unutrašnjih sukoba unutar stranke.
Sve u svemu, rezultati izbora u Nemačkoj su pokazali da se politička scena dramatično menja, sa AfD-om kao ključnim igračem koji ne samo da utiče na izborne rezultate već i na političke agende drugih stranaka. Ovo može dovesti do novih izazova, kako za samu Nemačku, tako i za njene susede, uključujući Srbiju, koja mora pažljivo da prati ove promene kako bi se pripremila za moguće posledice na svoje evropske ambicije i unutrašnju političku stabilnost.
AfD je takođe izazvao pitanja o tome kako će se Nemačka pozicionirati u okviru EU i globalne zajednice, posebno u svetlu smanjenja njenog uticaja i stabilnosti. Politička budućnost Nemačke i njen odnos prema Balkanu, kao i prema drugim evropskim državama, biće od ključnog značaja u narednim godinama.
